Wałbrzych: Rok 2023 rokiem księżnej Daisy
Rada Miejska Wałbrzycha podjęła uchwałę o ogłoszeniu roku 2023 Rokiem Księżnej Daisy von Pless. Wniosek w tej sprawie złożyła komisja kultury, Zamek Książ oraz Fundacja Księżnej Daisy von Pless. Jakie inwestycje zostaną w związku z tym podjęte?
W przyszłym roku przypada 150. rocznica urodzin oraz 80. rocznica śmierci najsłynniejszej w historii mieszkanki Wałbrzycha, czyli Księżnej Daisy von Pless. Z tego względu, 30 sierpnia 2022 Rada Miejska zadecydowała, że to właśnie Księżna zostanie patronką roku 2023 w Wałbrzychu.
Jak podkreślił na sesji rady prezydent miasta Roman Szełemej, księżna Daisy była bliska Polsce i Polakom, a jej popularność do dziś pomaga utrzymać Zamek Książ oraz przynosi miastu ogromne korzyści. Mimo, że w trakcie obrad pojawiła się żywa dyskusja na temat polskiego obywatelstwa księżnej von Pless, ostateczna decyzja zapadła. Dziewiętnastu radnych głosowało za, a sześć z nich nie oddało głosu.
Kim była Księżna Daisy von Pless?
Maria Teresa Oliwia Hochberg von Pless, znana szerzej jako Księżna Daisy była angielską arystokratką, małżonką jednego z najbogatszych dziedziców w ówczesnej Europie, pod której władaniem, w XIX i XX wieku, znajdował się Zamek Książ w Wałbrzychu oraz Zamek w Pszczynie na Górnym Śląsku. Księżna zajmowała się szeroko pojętą filantropią. To dzięki jej charyzmie, pracowitości i urokowi, Książ stał się miejscem spotkań europejskich władców i najwyższej arystokracji. Daisy była jedną z pierwszych reformatorek społecznych na Dolnym Śląsku, co sprawiło, że region ten niezwykle się rozwinął. Zajmowała się także pisaniem pamiętników, które do dnia dzisiejszego są chętnie czytane, nie tylko wśród mieszkańców Wałbrzycha.
Dzieciństwo i młodość
Hrabina Hochberg urodziła się w 1873 na zamku Ruthin w Walii. Pochodziła ze zubożałej, angielskiej rodziny arystokratycznej. W XIX wieku dzieci postrzegano jako salonową atrakcję dla gości, dlatego wychowaniem Daisy oraz jej rodzeństwa zajmowała się opiekunka.
Podobnie jak większość ówczesnych panien wywodzących się z arystokracji, przyszła księżna nie zdobyła znaczącego wykształcenia i nawet po angielsku pisała z błędami. Dziewczyna przejawiała jednak duże ambicje. Na salonach nauczyła się obycia towarzyskiego, zdolności eleganckiej konwersacji, a także języka francuskiego. Wszystkie te cechy przydały się jej w późniejszym życiu. Ponadto Daisy kochała śpiew, a jej umiejętności wokalne rozwijał osiadły w Paryżu Polak Jan Mieczysław Reszke, jeden z najwybitniejszych tenorów tamtych czasów.
Jak Daisy trafiła na Dolny Śląsk?
W 1891 roku Daisy poślubiła księcia pszczyńskiego Hansa Heinricha XV Hochberga, jednego z najbogatszych arystokratów niemieckich, ówczesnego sekretarza ambasady Niemiec w Londynie. Daisy poznała księcia pszczyńskiego zaledwie kilka miesięcy wcześniej, jednak matka dziewczyny przyspieszała zawarcie małżeństwa, aby poprawić status rodziny. Po latach Daisy w swoim pamiętniku napisała: „Nie zdawałam sobie jasno sprawy z tego, że zostałam kupiona”.
Młoda para zamieszkała na zamku Książ, który Daisy pokochała od samego początku. Niestety jej życie małżeńskie nie było tak udane, jak pragnęła. Mąż nie okazywał żonie większych uczuć, przez co Daisy czuła się w zamku niezwykle samotna. O towarzyszących jej uczuciach można poczytać w licznych pamiętnikach, które po sobie zostawiła. Księżna postanowiła zatem przełożyć swoją energię oraz chęć większego kontaktu z ludźmi na działalność filantropijną i charytatywną.
Warto wspomnieć, że w również Pszczynie do dziś trwa pamięć o Marii Teresie von Hochberg. W maju tego roku odbyły się chociażby Dni Księżnej Daisy.
Co Wałbrzych zawdzięcza Księżnej?
Począwszy od XIX wieku, aż do II wojny światowej, Daisy prowadziła na ziemi wałbrzyskiej rozległą działalność gospodarczą i charytatywną, przyczyniając się do rozwoju nie tylko Wałbrzycha, ale także całego Dolnego i Górnego Śląska. Dzięki jej działaniom mamy dziś świetnie zachowane skarby Dolnego Śląska, takie jak Zamek Książ.
Do najważniejszych jej projektów zaliczane są: oczyszczanie rzeki Pełcznicy, dzięki czemu skończyły się w Wałbrzychu epidemie cholery i tyfusu, założenie szkoły dla kalekich dzieci i projekt mleczny, który zmniejszył śmiertelność niemowląt. Daisy założyła także działające na zasadzie spółdzielni socjalnych szkoły koronczarskie dla kobiet. Podczas I wojny światowej pomagała rannym żołnierzom w szpitalach polowych niezależnie od tego, po której stronie walczyli. W dodatku pracowała w pociągach sanitarnych na frontach serbskim, francuskim i austriackim.
Księżna swoim patronatem obejmowała także koncerty charytatywne, organizowane w Szczawnie Zdroju. Podczas charytatywnych koncertów i występów teatralnych, w których uczestniczyła, wykorzystywała swe umiejętności wokalne i aktorskie.
Zmarła samotnie jako obywatelka polska w 1943 roku.
Odtworzenie apartamentów Księżnej na Zamku Książ
W ramach uchwalenia przez Wałbrzych roku 2023 rokiem Księżnej Daisy postanowiono odtworzyć apartamenty Marii Teresy na Zamku Książ. Do aranżacji są dwa pomieszczenia o łącznej wielkości 191,23 m2.
Inwestycja obejmuje aranżację i odtworzenie historycznego układu funkcjonalnego salonu oraz sypialni, z okresu, w którym zamieszkane były przez księżną Daisy von Pless. Projekt zawiera prace takie jak: demontaż sztukaterii, patynowanie podłogi, wykonanie scenografii, instalacji oświetlenia oraz umieszczenia odpowiednim mebli oraz ozdób.
12 września nastąpi otwarcie ofert przetargowych. Termin realizacji zamówienia wynosi 209 dni. Jeśli uda się szybko znaleźć wykonawcę, to w połowie następnego roku apartamenty Księżnej Daisy zostaną udostępnione do zwiedzania.
